Εκκλησιαστικό Δίκαιο
Με τον όρο Εκκλησιαστικό Δίκαιο εννοείται το σύνολο των Κανόνων της Εκκλησίας καθώς και των νόμων της Πολιτείας, που ρυθμίζουν αφενός τη διάρθρωση της Εκκλησίας, αφετέρου και τις σχέσεις αυτής προς την Πολιτεία.
Από πλευράς Εκκλησιαστικού Δικαίου, Εκκλησία είναι ο ιερός εκείνος οργανισμός που ιδρύθηκε από τον Ιησού Χριστό με απώτερο σκοπό τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους. Άξιον αναφοράς το γεγονός ότι το δίκαιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει κωδικοποιηθεί με αποτέλεσμα οι κανόνες της να ρυθμίζονται αφενός από το εκάστοτε κράτος στην εδαφική περιφέρεια του οποίου δρα, αφετέρου από τις παραδόσεις, τα έθιμα και τις άγραφες και γραπτές ιερές επιταγές όπως διαμορφώθηκαν ανά τους αιώνες. Μέρος του Εκκλησιαστικού δικαίου είναι το Κανονικό Δίκαιο περιεχόμενο του οποίου αποτελούν μόνο οι εκκλησιαστικής προελεύσεως κανόνες που διέπουν το βίο της Εκκλησίας καθώς και όσοι θεσπίζουν τα εσωτερικά Εκκλησιαστικά όργανα προκειμένου να διασφαλιστεί η ευταξία και η πειθαρχία στο εσωτερικό του πνευματικού βίου τους. Επί σοβαρών κανονικών παραπτωμάτων των κληρικών και των μοναχών επιλαμβάνονται τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια, σε συνέχεια της αρχιερατικής εξουσίας των Αποστόλων, όπως αυτή καθιερώθηκε περί τον 2ο αιώνα(Ν. 5383/1932)
Τα τελευταία χρόνια η νομολογία, τόσο του Συμβουλίου της Επικρατείας όσο και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παρουσιάζεται πλούσια όσον αφορά υποθέσεις που άπτονται της ύλης του Εκκλησιαστικού Δικαίου. Δύο, λοιπόν, είναι τα κύρια γνωστικά πεδία του Εκκλησιαστικού Δικαίου: η συνταγματική διαμόρφωση των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας και το ατομικό δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας. Ο πνευματικός βίος της Εκκλησίας από πλευράς ιδίως των ιερών κανόνων δεν δύναται να αποτελέσει αντικείμενο παρεμβάσεως της πολιτείας αρκεί να μην προσκρούει στα χρηστά ήθη. Το Εκκλησιαστικό Δίκαιο συνδέεται άρρηκτα με το συνταγματικό και το δημόσιο δίκαιο, καθότι τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα είναι ως επί το πλείστον δημοσίου δικαίου , ενώ η Εκκλησία της Ελλάδας συνιστά κατεξοχήν ΝΠΔΔ. Οι κληρικοί και οι μοναχοί διατηρούν την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, δεν απαγκιστρώνονται των ατομικών τους δικαιωμάτων , όπως αυτά προσδιορίζονται στο Σύνταγμα ή στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οι ιδιωτικές σχέσεις τους διέπονται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, ενώ οι άδικες πράξεις τους δύνανται να είναι ποινικά κολάσιμες τόσο από πλευράς κανονικού δικαίου όσο και από ποινικού δικαίου.
